تحصیل رشته مامایی در ایران یکی از شاخههای کلیدی علوم پزشکی به شمار میرود که نقش مهمی در ارتقای سلامت مادران و نوزادان ایفا میکند. این رشته در بسیاری از دانشگاههای علوم پزشکی کشور ارائه میشود و متقاضیان آن پس از گذراندن دورههای آموزشی و کارآموزی تخصصی، به عنوان ماما وارد عرصه کار میشوند.
تحصیل مامایی در ایران معمولا در مقطع کارشناسی آغاز میشود و طی چهار سال، دانشجویان با مباحث تئوری و عملی مرتبط با بارداری، زایمان، مراقبتهای پس از زایمان، بهداشت باروری و سلامت خانواده آشنا میشوند. علاوه بر آموزشهای کلاسی، بخش مهمی از این دوره به کارورزی در بیمارستانها و مراکز درمانی اختصاص دارد تا دانشجویان تجربه عملی و مهارتهای بالینی موردنیاز را به دست آورند.
در مقاطع بالاتر نیز امکان ادامه تحصیل در گرایشهای تخصصی مانند کارشناسیارشد مامایی، دکتری سلامت باروری و حوزههای مرتبط فراهم است.
ایران با توجه به نظام آموزشی منسجم و حضور اساتید مجرب، محیطی علمی و پژوهشی برای پرورش ماماهای توانمند ایجاد کرده است. در سالهای اخیر، همکاریهای علمی و جذب دانشجویان بینالمللی نیز نشاندهنده جایگاه معتبر این رشته در سطح منطقه و جهان است. تحصیل مامایی در ایران نهتنها فرصت کسب دانش روز و مهارتهای بالینی را فراهم میکند، بلکه دانشجویان را برای ایفای نقشی کلیدی در ارتقای سلامت جامعه آماده میسازد.
اهداف برنامه کارشناسی مامایی در ایران

برنامه کارشناسی مامایی در ایران با هدف آموزش دانش، مهارتها و ارزشهای حرفهای لازم برای ارتقای سلامت مادر، نوزاد و خانواده طراحی شده است.
از اهداف اصلی این برنامه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل عوامل اجتماعی و الگوهای اپیدمیولوژیک
دانشجویان میآموزند چگونه اطلاعات مرتبط با سلامت جامعه را جمعآوری و تحلیل کنند تا بتوانند در بهبود نتایج سلامت مادر و نوزاد نقش مؤثری ایفا کنند. این امر شامل بررسی عواملی مانند شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که بر سلامت زنان باردار و نوزادان اثرگذار است.
- توسعه مهارتهای مشاوره و ارتباطی
یکی از مهارتهای کلیدی ماما توانایی برقراری ارتباط مؤثر با زنان، کودکان و خانوادههاست. دانشجویان در این برنامه یاد میگیرند چگونه با بهرهگیری از روشهای علمی مشاوره، در فرآیند تصمیمگیری و کاهش اضطراب به خانوادهها کمک کنند.
- ادغام فرآیند مامایی در مراقبتهای مختلف
فارغالتحصیلان باید بتوانند مفاهیم و مراحل فرآیند مامایی را در برنامهریزی و ارائه مراقبتهای دوران بارداری، زایمان، پس از زایمان و مراقبت از نوزادان بهطور عملی پیادهسازی کنند. این توانایی تضمینکننده ارائه خدمات کامل و ایمن است.
- پایبندی به نقش و اهمیت مامایی در خانوادهها
برنامه تأکید دارد که دانشجویان ارزش و جایگاه مامایی را در ارتقای سلامت زنان و خانوادهها درک کرده و به آن پایبند باشند. این رویکرد موجب تقویت نقش حرفهای ماما در نظام سلامت کشور میشود.
- استفاده از مدلهای بازتابی در یادگیری بالینی
دانشجویان تشویق میشوند از تجربیات عملی خود در شرایط اورژانسهای مامایی و نوزادی درس بگیرند و با بهرهگیری از مدلهای بازتابی، کیفیت خدمات و تصمیمگیریهای بالینی خود را ارتقا دهند.
- ارتقای شاخصهای سلامت باروری و سلامت خانواده
فارغالتحصیلان این رشته متعهد میشوند که در بهبود شاخصهای مرتبط با سلامت زنان، نوزادان، کودکان و خانوادهها نقش داشته باشند؛ از جمله افزایش آگاهی عمومی، کاهش بیماریها و ارتقای بهداشت باروری.
- کاهش مشکلات و عوارض مرتبط با مادر و نوزاد
یکی دیگر از اهداف، توانمندسازی ماماها برای کمک به کاهش مشکلات مرتبط با مادر، جنین، نوزاد و کودک و کاهش مرگومیر و عوارض ناشی از این مشکلات است. این هدف در راستای بهبود کیفیت زندگی و سلامت جامعه تعریف شده است.
- ترویج زایمان طبیعی و ایمن
آموزشها بهگونهای طراحی شدهاند که ماماها بتوانند زایمان طبیعی، ایمن و فیزیولوژیک را در جامعه ترویج دهند. این امر نه تنها برای مادران و نوزادان مفید است، بلکه هزینههای درمانی را نیز کاهش میدهد.
- کمک به ایجاد نسل و خانوادههای سالم
نهایتاً، همه اهداف این برنامه به سوی دستیابی به نسلی سالم و خانوادههایی با سطح بالاتر سلامت جسمی و روانی هدایت میشود. ماماها در این مسیر نقش کلیدی در ارتقای کیفیت زندگی و تضمین آیندهای بهتر برای جامعه ایفا میکنند.
مدت زمان تحصیل مامایی در ایران

دوره کارشناسی مامایی در ایران بهطور معمول ۴ سال طول میکشد و دانشجویان طی این مدت، مجموعهای از واحدهای عمومی، پایه، تخصصی و کارآموزی را میگذرانند. هدف از طراحی این برنامه، ترکیب آموزشهای نظری و عملی است تا دانشجویان علاوه بر تسلط علمی، مهارتهای بالینی لازم را نیز کسب کنند.
ساختار آموزشی مامایی در ایران
- دروس عمومی (۲۰ واحد): این بخش شامل دروس پایهای و عمومی است که دانشجویان را با مباحث فرهنگی، اجتماعی و مهارتهای ارتباطی آشنا میکند و بستری برای رشد همهجانبه فراهم میسازد.
- دروس پایه (۲۰ واحد): این دروس مقدمهای بر مباحث تخصصی بوده و شامل علوم پایه پزشکی مانند آناتومی، فیزیولوژی، میکروبشناسی و بیوشیمی میشود که درک علمی لازم برای ورود به دروس مامایی را ایجاد میکنند.
- دروس تخصصی اصلی (۷۲ واحد): این بخش هسته اصلی برنامه تحصیلی است و شامل آموزشهای جامع در زمینه بارداری، زایمان، مراقبتهای پس از زایمان، بهداشت باروری، نوزادان و خانواده میشود.
- دروس تخصصی غیراصلی (۲ واحد): این دروس تکمیلی برای افزایش دانش و مهارتهای حرفهای دانشجویان ارائه میشود.
- کارآموزی در عرصه (۱۶ واحد): بخش مهمی از برنامه تحصیلی به کارآموزی بالینی اختصاص دارد. دانشجویان در بیمارستانها، مراکز بهداشت و درمان و کلینیکها حضور یافته و مهارتهای عملی خود را در محیط واقعی تمرین میکنند.
در مجموع، دانشجویان برای فارغالتحصیلی باید ۱۳۰ واحد درسی را با موفقیت پشت سر بگذارند. این ترکیب جامع از دروس تئوری و کارآموزی سبب میشود فارغالتحصیلان رشته مامایی آمادگی کامل برای ورود به محیطهای کاری و ایفای نقش مؤثر در ارتقای سلامت مادران و نوزادان را داشته باشند.
شرایط پذیرش مامایی در ایران

شما برای اخذ پذیرش رشته مامایی و دریافت ویزای تحصیلی ایران باید به شرایط و الزامات خاصی توجه کنید که به طور کلی به شرح زیر است:
کارشناسی
دانشجوی کارشناسی یا سطح اول دانشگاهی به فردی گفته میشود که در حال تحصیل برای دریافت یکی از مدارک کارشناسی (B.Sc.)، پزشکی عمومی (M.D.)، دندانپزشکی (D.D.S.) یا داروسازی (Pharm.D.) است. برای ثبتنام در این مقطع، تکمیل فرم درخواست آنلاین و بارگذاری نسخههای اسکنشده و باکیفیت از مدارک زیر الزامی است. برخی مدارک اجباری و برخی دیگر اختیاری هستند که با علامت (*) مشخص شدهاند:
- نامه انگیزشی یا درخواست تحصیل: متقاضی باید در این نامه بهطور واضح رشته مورد نظر و سطح علاقه خود را بیان کند. این نامه یکی از مهمترین بخشهای پرونده پذیرش است.
- رزومه یا C.V.: شامل اطلاعات آموزشی، مهارتها و سوابق علمی یا کاری متقاضی.
- (*) مدرک دیپلم دبیرستان یا گواهی پایان دوره متوسطه: همراه با ریزنمرات کامل دروس زیستشناسی، شیمی، ریاضیات، فیزیک و فیزیولوژی. داشتن حداقل معدل 15 یا بیشتر الزامی است.
- مدرک زبان انگلیسی: ارائه مدرک معتبر زبان در زمان ثبتنام الزامی است. حداقل نمرات مورد قبول عبارتند از:
- آیلتس (IELTS): حداقل نمره کلی 5.5
- تافل iBT: حداقل نمره 69
- تافل PBT: حداقل نمره 525
- عکس پرسنلی: یک قطعه عکس باکیفیت و جدید.
- صفحات اصلی گذرنامه: اسکن رنگی و خوانا از صفحات اصلی گذرنامه معتبر.
این شرایط نشان میدهد که پذیرش در مقطع کارشناسی در دانشگاههای علوم پزشکی ایران (مانند TUMS) علاوه بر مدارک تحصیلی معتبر، نیازمند مدرک زبان انگلیسی و نامه انگیزشی قوی است.
هزینه تحصیل مامایی در ایران
هزینه تحصیل در رشته مامایی برای دانشجویان بینالمللی در ایران بهطور دقیق مشخص نشده است، اما بر اساس مقایسه با رشتههای پزشکی (MBBS) میتوان برآورد تقریبی داشت. شهریه سالانه برای این رشتهها معمولا بین 2,300 تا 10,000 دلار آمریکا متغیر است. به این ترتیب، کل هزینه دوره کارشناسی مامایی (چهار سال تحصیل به همراه خوابگاه) در برخی دانشگاهها حدود 9,000 تا 40,000 دلار آمریکا برآورد میشود.
علاوه بر شهریه، دانشجویان باید هزینههای زندگی را نیز در نظر بگیرند. بهطور میانگین، مخارج ماهانه زندگی در شهر تهران شامل اقامت، غذا، حملونقل و سایر هزینههای دانشجویی بین 200 تا 300 دلار آمریکا است. این هزینهها بسته به سبک زندگی و شهر محل تحصیل میتواند کمتر یا بیشتر باشد.
در مجموع، تحصیل مامایی در ایران نسبت به بسیاری از کشورها یک گزینه مقرونبهصرفه به شمار میرود، زیرا هم شهریه پایینتری دارد و هم هزینه زندگی دانشجویی در ایران قابل مدیریت است. اما اگر تمایل دارید میتوانید برای دریافت بورسیه تحصیلی ایران اقدام کنید و هزینههای تحصیل مامایی در این کشور را تا حد زیادی کاهش دهید.
بهترین دانشگاه های مامایی در ایران

دانشگاه علوم پزشکی تهران
دانشگاه علوم پزشکی تهران بهعنوان معتبرترین مرکز آموزش پزشکی در ایران، در رتبه #282 در موضوع مامایی و در میان ۳٪ برتر دانشگاههای جهان قرار دارد. این دانشگاه با برخورداری از اساتید برجسته و بیمارستانهای آموزشی پیشرفته، یکی از بهترین انتخابها برای تحصیل مامایی است.
2. دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه علوم پزشکی مشهد با رتبه #458 در موضوع مامایی و حضور در میان ۵٪ برتر دانشگاههای جهان، یکی از قطبهای آموزش علوم پزشکی در شرق ایران محسوب میشود. این دانشگاه امکانات بالینی گسترده و همکاریهای پژوهشی بینالمللی دارد.
3. دانشگاه علوم پزشکی ایران
این دانشگاه در رتبه #461 در موضوع مامایی و ۶٪ برتر جهانی قرار گرفته است. تمرکز بر تحقیقات بالینی و ارائه برنامههای آموزشی نوین، ایران دانشگاه علوم پزشکی را به مقصدی مهم برای علاقهمندان رشته مامایی تبدیل کرده است.
4. دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با رتبه #468 در موضوع مامایی و جایگاه ۶٪ برتر در جهان، بهواسطه دانشکده پرستاری و مامایی خود شهرت یافته است. این دانشگاه علاوه بر آموزش نظری، فرصتهای کارورزی بالینی گستردهای در بیمارستانهای معتبر تهران فراهم میکند.
5. دانشگاه علوم پزشکی شیراز
دانشگاه علوم پزشکی شیراز با رتبه #491 در موضوع مامایی و حضور در ۵٪ برتر جهانی، یکی از پیشگامان آموزش علوم پزشکی در جنوب ایران است. این دانشگاه با سابقه علمی غنی و امکانات آموزشی متنوع، شرایطی ایدهآل برای دانشجویان مامایی فراهم میآورد.
سخن آخر
تحصیل در رشته مامایی در ایران فرصتی ارزشمند برای دانشجویان علاقهمند به حوزه سلامت مادر و کودک است. ترکیب آموزشهای علمی و تئوریک با کارآموزیهای بالینی در بیمارستانها و مراکز درمانی، شرایطی فراهم میکند تا دانشجویان مهارتهای تخصصی و عملی لازم را به دست آورند. علاوه بر این، امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر مانند کارشناسیارشد مامایی و دکتری سلامت باروری، مسیر پیشرفت علمی و حرفهای را برای دانشجویان هموار میسازد.
ایران با برخورداری از دانشگاههای معتبر علوم پزشکی، کادر علمی برجسته و هزینههای تحصیلی مقرونبهصرفه، مقصدی مناسب برای دانشجویان بینالمللی محسوب میشود. موسسه Study in Iran (تحصیل در ایران) بهعنوان یک مرجع معتبر میتواند دانشجویان خارجی را در انتخاب دانشگاه، آشنایی با شرایط پذیرش و بهرهمندی از فرصتهای آموزشی در رشته مامایی راهنمایی کند. با استفاده از خدمات این موسسه، مسیر تحصیل در ایران شفافتر و آسانتر خواهد شد و دانشجویان میتوانند آیندهای روشن در این حرفه ارزشمند رقم بزنند.
سوالات متداول
دوره کارشناسی مامایی در ایران معمولا چهار سال طول میکشد. در این مدت، دانشجویان علاوه بر گذراندن واحدهای نظری، در بیمارستانها و مراکز درمانی دورههای کارآموزی و کارورزی را طی میکنند تا مهارتهای عملی و بالینی لازم را کسب کنند.
متقاضیان باید دیپلم علوم تجربی یا مدرک معادل داشته باشند و در کنکور سراسری علوم پزشکی پذیرفته شوند. همچنین داشتن سلامت جسمی و روانی برای ورود به این رشته ضروری است، زیرا کار در محیطهای بالینی نیازمند توان جسمی، صبر و مهارت ارتباطی بالاست.
بله. فارغالتحصیلان کارشناسی مامایی میتوانند در مقاطع کارشناسی ارشد مامایی، دکتری تخصصی سلامت باروری و گرایشهای مرتبط ادامه تحصیل دهند. این امکان باعث میشود دانشجویان مسیر علمی و پژوهشی خود را توسعه دهند و در حوزههای تخصصیتر فعالیت کنند.
فارغالتحصیلان مامایی میتوانند در بیمارستانها، مراکز بهداشت، کلینیکهای زنان و زایمان، درمانگاهها و مراکز مشاوره سلامت باروری مشغول به کار شوند. علاوه بر این، برخی ماماها بهصورت مستقل و در بخش خصوصی خدمات مراقبتی و مشاورهای ارائه میدهند.
زبان اصلی آموزش در ایران فارسی است. با این حال، برخی منابع علمی و بخشی از آموزشها در مقاطع تحصیلات تکمیلی ممکن است به زبان انگلیسی ارائه شوند. برای دانشجویان بینالمللی دورههای آموزش زبان فارسی نیز برگزار میشود.
شهریه دانشگاهها برای دانشجویان بینالمللی بسته به نوع دانشگاه (دولتی یا آزاد) و مقطع تحصیلی متفاوت است. بهطور میانگین، هزینهها از ۸۵۰ یورو تا ۲۱۵۰ یورو در هر نیمسال متغیر است. دانشجویان افغان و کسانی که اقامت ایران دارند، از شهریههای کاهشیافته برخوردار میشوند.





